Alle gooje dinger veur de minsheid, plante en dere
Ozze veurouwers vierde oorsjprónkelik ‘t begin vaan ‘t nuie jaor op 6 jannewarie. Vaanaof 't midde vaan de 4e iew woort 't viering vaan Keersmes en 't Nuijaor gecombineerd, mèt gezamenleke festiviteite op 25 december. Pas aon ‘t eind vaan de 17e iew woort ‘t begin vaan ‘t jaor aongegeve es 1 jannewarie.
De Nuijaorsgeweente en praktijke vaan ós veurawwers waore in verband gebrach mit toverkuns, die zoegenaomp deende um gezoondheid en geluk, vruchbaarheid en alles wat good veur lui en hun natuurleke umgeving te bevordere, boebij ‘t plant- en deerrieke bedèkde. Dit begrip vaan ‘t begin vaan ‘t nuie jaor en ‘t doel vaan ‘t viere waor neet allein ‘n kant vaan plattelandsvolk, mer ouch vaan steielike
gebiede. Dit alles woort relatief langzaam verankerd in de iconografie vaan idyllische representaties vaan populaire bieste (vosse en bere mèt welpe), die nuujjaorscadeaus zouwe oetwissele roond ‘n versierde sparboum.
Nuie autoriteite en nog ein boomcultus
Vanaaf 1945 begoste de autoriteite de introductie vaan de Nuijaorsspar naeve de kerstboom, dee vaan oudsher ‘n spar waor oet ‘t protestantse Noord-Europa. Dit waor neet allein ‘n verseerde spar mit leech, decoraties en geschenke, mer waor oorsjprónkelik ouch de titel vaan de feesdaag, gepresenteerd es de Nuijaorsspar en gesjreve mèt hoofletters.
‘t Doel vaan ‘t instigere vaan de Nuijaorsfier waor ‘n nuie feesdaag op te zette die geleidelek in de publieke arena de verbode vieringe vaan Sint-Nicolaas en Keersmes zouw vervange. Die twie vieringe trokke zich dus trök in de intimiteit vaan de familiekring, veural nao 1952. In dee tied, in plaots vaan de Nuijaorsspar, dee de herkinbare boum vaan de Nuijaorsfeeste waor gewore, stong de figuur vaan Opa Ies (Dedek Mraz) woort geïntroduceerd. Ondanks de deep wortele vaan de Keersviering, dege de autoriteite vaan die tied groete poginge um de nuie viering in de familieomgeving te betrokke, meh hun poginge waore tevergeefs. Opmerkelek is dat ‘n zeer geïdealiseerd verslaag in ‘n gezèt oet 1952 sjtelt: “Dit jaor veur ‘t iers sinds de bevrijding zulle we ‘t Nuujjaor Fir viere
in de breie kring vaan oze families es ‘n familievakantie. Mer ich bedoel neet te zègke dat ver get nuujs in ós gezinne bringe. De viering vaan ‘t Nuijaor Fir in de familie zou daorum in woerheid ‘n viering vaan oze familie motte zien. Meuge ‘t ‘n viering zien vaan gelukkige en vreug gezinne – de basiscelle vaan euze groete socialistische gemeinsjap, die gelukkige lui en gooje burgers opvoede.”
